Marie Kürü (1867–1934), Polşa əsilli fransız fizik və kimyaçıdır. O, radioaktivlik sahəsində apardığı tədqiqatlarla tanınır və bu sahədəki işlərinə görə iki dəfə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Marie Kürü, həmçinin Paris Universitetində professor vəzifəsində çalışan ilk qadın olmuşdur.
Əsas elmi nailiyyətləri
-
Radioaktivlik: Marie Kürü, uran duzlarının yaydığı şüalanmanı araşdıraraq “radioaktivlik” terminini elmə gətirmişdir.
-
Yeni elementlərin kəşfi: O, ər və elmi tərəfdaşı Pierre Kürü ilə birlikdə polonium və radium elementlərini kəşf etmişdir.
-
Nobel mükafatları: 1903-cü ildə Fizika üzrə Nobel mükafatını Pierre Kürü və Henri Becquerel ilə paylaşmış, 1911-ci ildə isə Kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.
Marie Kürünün elmi irsi
Marie Kürünün radioaktivlik sahəsindəki tədqiqatları, tibbdə xərçəng müalicəsində istifadə olunan radioterapiyanın əsasını qoymuşdur. Onun elmi irsi, həmçinin qadınların elm sahəsindəki rolunun artırılmasına böyük təsir göstərmişdir
Kürü cütlüyünün elmi əməkdaşlığı
Marie Kürü həyat yoldaşı Pierre Kürü ilə birgə radioaktiv maddələrin təbiətini öyrənməyə başlamışdı. Onlar tonlarla uran filizindən radium və polonium kimi maddələri ayırmaqla, bu elementlərin güclü radioaktiv xüsusiyyətlərə malik olduğunu sübut etdilər. Bu kəşflər radioaktivliyin tibbi və texnoloji tətbiqlərinin əsasını qoydu.
Qadınlar üçün ilham mənbəyi
Marie Kürü yalnız elm aləminin deyil, eyni zamanda qadınların da azad şəkildə təhsil almasının və elmə qatılmasının simvoludur. O, Nobel mükafatı almış ilk qadın olmaqla yanaşı, iki fərqli elm sahəsində Nobel mükafatı qazanan ilk və yeganə insandır. Bu, onun nə qədər güclü və əzmkar olduğunu göstərir.
Müharibə dövründə fəaliyyəti
Birinci Dünya Müharibəsi zamanı Marie Kürü portativ rentgen cihazları hazırlayaraq cəbhə bölgələrinə göndərmiş, minlərlə əsgərin xəsarətlərinin düzgün diaqnozu və müalicəsinə şərait yaratmışdır. Bu xidmətlərinə görə yalnız alim kimi deyil, humanist kimi də böyük rəğbət qazanmışdır.
Ölümü və elmi irsinin qorunması
Uzun illər radiasiya ilə birbaşa işlədiyinə görə Marie Kürü aplazik anemiya adlı xəstəlikdən vəfat etmişdir. Onun şəxsi əşyaları bu gün də yüksək radioaktivlik daşıdığı üçün xüsusi qoruma altında saxlanılır. Parisdə yerləşən Panthéon məbədində dəfn olunan ilk qadın alimdir və bu, Fransada ən yüksək ehtiram göstəricisidir.
